घासफूस…..

 माझ्यासारख्या शुद्ध शाकाहारी 🙂 (अभिमानाने.. ) असणाऱ्या माणसाच्या खादाडीचे आणि काय वेगळे नाव असणार …. खरे तर या नावामागे मोठा ईतिहासही आहे…कळेलच…पोस्ट संपत असताना ’घासफूस’ हेच नाव का तेही कळेल 🙂

साधारण ८ दिवसापुर्वी रोहणाला सांगितले होते की खादाडी पोस्ट ’सहजच’ पर आ रही है!!! पण जातीचा खादाड व्यक्ती किंवा खादाड जातीचा व्यक्ती खादाडीवरचा विचारही थोडक्यात कसा करेल…….  तेव्हा या पोस्टचा (जी की एका भागात आवरायची नाही माझ्याच्याने… हो मी आहे बऱ्यापैकी खादाड…. 😀 ) विचारच करतेय गेले काही दिवस !!!!

मला आणि माझ्या मामाला आमची आजी नेहेमी रागावते…… ’अन्न समोर दिसले की लागली यांना भूक!!! ’ ही तिची आमच्याबाबत कायम तक्रार!!! स्वयंपाकघरात चक्कर मारली की समोर दिसतात तिने करून ठेवलेल्या लोणच्याच्या बरण्या….. लालबुंद रंग आणि त्यावर तेलाचा मस्त तवंग…. भूक न लागते तर जाते कुठे , मग आम्ही दोघे ईमाने ईतबारे दोन ताटं घेतो आणि फन्ना उडवतो!!! यात आमचा काहिही दोष नाही (आमच्यामते!!!)….. एक मात्र खरे की उगाचच म्हणजे भूक अगदी लागलेली नसतानाही केवळ मोहापायी आम्ही खाऊ शकतो 🙂

माझे लग्न होण्यापुर्वी आजीने मला दहावेळा बजावले होते, आता सासरी जायचेय तेव्हा एका बैठकीत जेवायची सवय लावून घे!! उगा आपले दर दोन तासाने हातात ताट….. दरवेळेस चिमणीसारखे  उष्टावायचे की लगेच पुन्हा ’मला भूक लागली’ म्हणायचे 🙂 ई. ई. ….. आता हेच सगळे माझा नवरा मला म्हणत असतो!!!

लहानपणापासूनची खादाडी आठवायची म्हटली तर आईच्या हातचे अनेक पदार्थ हीच सुरूवात होते!!

पण या पदार्थांबरोबर मला आठवते ते ’पिंटी’चे घर…. आमच्या कॉलनीतल्या सगळ्या बंगल्यांसमोर असणारे हे लहानसे कौलारू घर!! त्यातली धाकटी लता (तिचे खरे नाव मला आमच्या दहावीत समजले 🙂 ) माझी मैत्रीण!!! तिच्या घरी किती वेळा जेवले असेन मी हिशोब नाहीये… काकू कायम त्यांच्या तिनही मुलांच्या ताटाशेजारी माझे ताट घ्यायच्या….. जेवण व्हायचे पण आमचा खरा ईंटरेष्ट होता घराबाहेर….. त्यांच्या घराच्या अंगणात असलेल्या चिंचेच्या झाडाचा कोवळा पाला खाणे ही खरी पोटभरी होती…… तो पालाही हिरवा नव्हे पोपटी रंगाचा , आहाहा!!! बरं हायजिन वगैरे विचार मनालाही शिवायचे नाहीत…. पाला धुवून खाणे म्हणजे त्याची चव घालवणे सरळसरळ….त्यामुळे तो तसाच कोंबला जायचा!!! वर जमिनीत रोवलेल्या ’रांजणातले’ थंडगार पाणी….. मला पिंटीचे बाबा ’बकरी’ म्हणायचे 🙂 … मला मात्र ते ऐकू यायचे नाही कारण मी तो आंबटगोड पाला खाण्यात मग्न!!!! 

अर्थात बकरी हे माझे नाव माझ्या बाबांनीही ठेवलेले होते ,(सतत बडबड म्हणजे बॅ बॅ करणे हे त्याचे कारण असावे )…. पण त्यांच्याबरोबर भाजीबाजारात जाण्याचा माझा मात्र कायम हट्ट असायचा!!! सगळीकडे वेगवेगळ्या रंगांच्या भाज्यांच्या पाट्या घेऊन बसलेले शेतकरी आणि बाजारातला तो कोलाहल…सगळ्या भाज्यांचा, फळांचा संमिश्र वास….. भाजीबाजार हे प्रकरण मला सोनाराच्या दुकानापेक्षा किंवा साड्यांच्या दुकानापेक्षा जास्त आवडते!!! सगळा कसा जिवंत मामला असतो इथे!!!

चिंचेचा पाला जसा खायला आवडायचा (आता आवडतो की नाही हा खरचं एक प्रश्न आहे….. किती लहानसहान गोष्टी मागे रहातात नाही मोठे होताना….अचानक एक दिवस मागे वळून पहावे तर वळणावळणावर किती जागा सापडतील जिथे आपण आयुष्याच्या विविध टप्प्यांवर आनंदाने क्षणभर रेगांळलेलो असतो……) तसेच आणि एक आवडता प्रकार म्हणजे ’गुलमोहोराचे फुल’…….

हे देखील चवीला आंबटगोड…..लाल केशरी पाकळ्यातल्या ज्या पाकळीवर पांढरे नक्षीकाम तो राजा बाकिच्या राणी पाकळ्या…… हे एक माझे अत्यंत आवडते झाडं!!! विलक्षण सौदर्य आहे या झाडात….. हिरवेगार झाड त्यावर तलवारीसारख्या शेंगा आणि कहर म्हणजे लालभडक केशरी फुलांचे मुकुट….. अजुन काय हवे!!! असेच आणि एक आवडते झाडं म्हणजे पळसाचे ….. तेदेखील म्हणजे एकदम दिल के करीब बिरीब…. हं पण त्याचे काही पानं फुलं कधी मी खाल्लेले नाही बरं…नाहितर म्हणाल या बकरीने ते ही चाखलेय का!! नाय बा!!!

आजच्या पोस्टमधे मी किचनमधे शिरणारच नाहीये…. ती लामण नंतर लावते…. आज मुक्तपणे भटकायचेय मला माझ्या बालपणात…. त्याच नाना उचापती पुन्हा आठवायच्या आहेत नव्याने!!!!! तेच क्षण पुन्हा जगायचेच स्वत:साठी….. (तेव्हा तुम्ही न घाबरता हे चऱ्हाट वाचायला हरकत नाही 🙂 )……

शाळेच्या मधल्या सुट्टीत मला रोज २० पैसे मिळायचे , नंतर ते ५० पैसे झाले…पण पुरायचा तो खिसामनी!!!  डबा कसाबसा कोंबला की आम्ही धूम पळायचो ते चिंचोके विकणाऱ्या मावश्यांकडे !!!! भाजलेले चिंचोके, आणि उकडलेले चिंचोके …… आई गं !!! आठवणी तरी किती आहेत या!! मधल्या सुट्टीतल्या चिंचोक्यांचा स्टॉक  उरलेल्या तासांना संपायचा…काय कला होती ती…. सरांचे लक्ष आपल्याकडे आहे समजले की अजिबात तोंड हलवायचे नाही आणि पाठ वळली की खाऊ गट्टम!!! शाळा सुटल्यावर घरी जाताना पुन्हा चिंचोके घ्यायचे स्पेशल आईसाठी!!!!  चिंचोके विकणाऱ्या मावशी हे प्रस्थ होते….. नववारी पातळातले भारदस्त व्यक्तीमत्व छप्पर असलेल्या हातगाडीवर मांडी घालून बसलेले असायचे…. (आताही असेल… आता त्या मावशीची सुन किंवा लेक असेल..पहायला हवे एकदा!!!)……

 चिंचेचे झाड हे बहूगूणी आहे हे माझे मत आहे….. मस्तपैकी गाभूळलेल्या चिंचा, दोन्ही प्रकारच्या म्हणजे पोपटी गर असलेल्या किंवा लाल गर असलेल्या !!!!चिंचेबरोबर तिखट आणि मिठाचे मिश्रण या मावश्या द्यायच्या ते प्रमाण सुगरणींनाही साधत नाही… खारट तरी होईल नाहितर तिखट तरी!!!  😉 तेच सत्य आवळ्याबाबत… पण आवळे कोणते तर ते पण झाडावरचे… ताजे ताजे!!!!!

याच खादाडी सत्रात (म्हणजे डायरेक्ट फ़्रॉम झाडं, विदाऊट प्रोसेसिंग…… तोडो…खाओ…..) पुढचा प्रकार म्हणजे फुलं खाणे….

यात फुलांचा राजा गुलाबाच्या फुलाच्या पाकळ्या…. ’गुलकंद’ वगैरे होईपर्यंत इथे धीर कोणाला!!!!!! आणि एक म्हणजे झेंडूचे फुलं…. याच्या सगळ्या पाकळ्या उपटून त्या झाडात टाकायच्या (तेव्हढचं झाडाला खतं…आणि आपल्याला पुण्य!!!) आणि मग त्यातलं खोबरं खायचं!!!!!

परिक्षेला जाताना तुळशीचं पानं खायचं… परिक्षाच का आणि मी एरवीही बरेचदा तुळशीला शरण जायचे!!!!!! ’गुढीपाडव्या’ला कडूनिंब आणि गुळाचा जो छोटासा लाडु मिळायचा तो देखील मी आवडीने खायचे!!!!!! भाज्यांमधेही पालेभाज्या म्हणजे फ्येव्हऱ्येट……त्याबरोबरच नुसता परतलेला मुळ्याचा पाला, फ्लॉवरचा पाला हे पण चालते!!!!!!! 🙂 ही डाएट पोस्ट होत चाललीये हळूहळू…….

याच उचापतींमधे एकदा मी आणि माझ्या मामेभावाने कण्हेरीच्या पानामधे

खायचे गंध मिसळून तो ’विडा’ खाल्ला होता, दादाने तर खाण्याचे नाटक केले पण आम्ही तो गिळंकृत केला….. आणि मग जे आजारपण काढले ते ८ दिवस दवाखान्यात राहून संपवले!!!!  😦

त्याच्या भरपायीसाठी आम्ही खुपशे बदाम फोडून त्यातला गर खाल्ला आणि शेजाऱ्यांच्या झाडाचे काजुगर (चोरून) खाल्ले…….

थोडक्यात काय (मोठ्ठी पोस्ट लिहायची आणि शेवटी ’थोडक्यात” असे लिहायचे…हेहे) तर माझे लहानपणचे खेळ हे झाडावर चढणे, गवतात फिरत फुलपाखरं पकडणे हे असल्यामुळे ’घासफुस’ या प्रकाराशी सख्य असायचेच!!!!

तसेही रोपटी असो, गवत असो की मोठे वृक्ष असो…. झाडाझाडाच्या बुंध्यात, पानांच्या आकारात, विविध रंगात, फुलांत (आणि चवीत) ईतके वैविध्य असते की नतमस्तक व्हावे!!!! मी तासनतास झाडांचे सौंदर्य पहात बसू शकते….. निसर्गाची ही मनसोक्त उधळण मानवनिर्मीत ईतर कोणत्याही मनोरंजनाच्या साधनापेक्षा जास्त मनमोहक आणि खिळवून ठेवणारी……..

पानं, फुलं, फळं, बिया सगळ्या प्रकाराचे खाद्य आहे :D……….आजची पोस्ट ही पालापाचोळ्याची उद्या फळांवर हल्ला!!!!!  🙂

(फोटो जालावरून साभार!!!!)